Memoriale sanctorum

Fra Corpus Scriptorum Muzarabicorum, Bind 2, side 397-415.

Indhold: Perfectus, 18-4 850: #4.

Tilbage til oversigten!
 
 

1 LIBER SECUNDUS PRAEFATIO	ANDEN BOG Forord
2        Conticua huius secundi operis breuitas martyrum tantummodo beatorum gesta exponens nomina, aetates, ortus diesque allisionum fideli proferet relatione, quo prudens lector, perpaululum prioris libelli seriem protelatam compensans, quos praeconio suo extulerit siue e (5) contra quos zelo Dei armatus incesserit facilius possit conicere.
3 Nam quod ille uario disputationis ambitu obuolute disponit, iste emtcleatim compendiosa disserit breuitate. Quern per capitula ideo digessimus, ut uniuscuiusque martyrum agonis principia liberius se meditantibus exhiberent.
4  Caput primum De Perfecto, presbytero Cordubensi, martyre	Første kapitel Om Perfectus, præst i Cordoba, martyr.
5  1. In nomine Domini regnante in perpetuum Domino nostro Iesu Xpo, anno incarnationis eius octingentesimo quinquagesimo, aera octingentesima octuagesima octaua, consulatus autem Abdarragman uicesimo nono, cuius temporibus rebus et dignitate gens Arabum in Hispa-(5) niis aucta totam paene Hiberiam diro priuilegio occupauit, Cordubam uero, quae olim Patricia dicebatur, nunc sessione sua urbem regiam appellatam, summo apice extulit, honoribus sublimauit, gloria dilatauit, diuitiis cumulauit cunctarumque deliciarum mundi affluentia ultra [398] quam credi uel dici fas est uehementius ampliauit, ut in omni pompa saeculari praedecessores generis sui reges excederet, superaret et uinceret, dumque sub eius grauissimo iugo ecclesia orthodoxoram gemens usque ad interitum uapularet, uenerabilis memoriae Perfectus presbyter, Cordubae natus, et sub paedagogis basilicae sancti Aciscli clara eruditione nutritus, plenissime ecclesiasticis disciplinis imbutus et uiuaci educatione litteraria captus, necnon ex parte linguae Arabicae cognitus, totam paene iuuentutem in praedicto transegit coenobio.	1. I Herrens navn. Vor Herre Jesus Kristus hersker i evighed. I året 850 efter hans inkarnation, år 888 efter tidsregningen, i Abdarragmans 29. år som konsul, i hvis tid det arabiske folk, efter at have øget deres ejendom og politiske magt i næsten hele den iberiske halvø, holdt den besat i et hårdt styre. Men Cordoba, som man i gamle dage kaldte Fædrelandet, men nu kalder kongens by, fordi han bor i den, har han ophøjet utrolig højt, ophøjet med æresbevisninger, udvidet, hvad ære angår, der er samlet rigdom i den og han har med stor energi indsamlet alle verdens skatte, mere end man skulle tro og mere end det er muligt at give udtryk for. Så at han overgår, overstråler og overvinder sine forgængere af sin slægt i pomp, samtidig med at han holder de ortodokses kirke under det tungeste åg, så den er ved at forgå. Dette skrives til minde om præsten Perfectus, der var født i Cordoba, og opfostret til en dog uddannelse under den hellige Acisclis kirkes pædagoger; han var fuld af respekt for den kirkelige disciplin og indfanget af litterær opdragelse, alligevel kunne han ikke så lidt arabisk, selv om han tilbragte næsten hele sin ungdom i det ovennævnte kloster.
6  2. Quodam uero die dum ob rei familiaris necessitatem iter perageret et rerum domesticarum commodis consulens per urbem ingrederetur, quorundam gentilium sciscitationibus de fide catholica exploratur suumque coram eis de Xpo et propheta Mahomat testimonium proferre iubetur.	2. Men en skønne dag, da han var ude at gå i et familiært ærinde og gik igennem byen for at købe varer på markedet, var det nogle hedninger, der ville vide noget om den katolske tro og udspurgte ham og befalede ham overfor dem at fremføre vidnesbyrd om Kristus og profeten Muhammed.
7  Qui continuo diffuse ore diuinitatis Xpi potentiam profitens et esse Deum super omnia benedictum in saecula praeconans 'Uatem', inquit, 'uestrum qualiter apud catholicos habeatur exponere non audeo, quia graui molestia propter hoc uos uulnerari non ambigo; uerum si foedus intercesserit amicabile et pacificam fidei pactionem accommodatis, dicara quo euangelii testimonio denotetur uel qua ueneratione a Xpicolis excolatur'. Ilico fraudulenter fidem spondent et quidquid de illo apud religiosos tenetur omni pulsa formidine enarrare compellunt.	Han tog så fat på med uld i mund at sige noget om Kristi magt og bekendte, at han var Gud, velsignet over alt i evighed, og sagde så højt: "Jeres spåmand, hvordan han anses af katolikker vover jeg ikke at fortælle jer, for jeg tvivler ikke på, at I derved vil blive meget alvorligt sårede; men hvis vi kan indgå en venskabspagt og hvis I vil give mig jeres ord på, at I ikke efterstræber mig, vil jeg sige, med hvilket evangelisk vidnesbyrd han betegnes eller med hvilken ærbødighed han dyrkes af de kristne". De gav han bedragerisk deres ord og tvang ham til, drevet af angst, at fortælle, hvad man regnede Muhammed for blandt de fromme.
8  Ad haec prudens sacerdos Arabice illos reciprocans pseudoprophetam illum et falsissimum dogmatistam, quia plures seduxerit, ex euangelio protulit dicens: ' "Multi pseudoprophetae uenient in nomine meo et multos seducent; et dabunt signa magna et prodigia, ita ut in errorem inducantur, si fieri potest, etiam electi". (Matt 24,24) E quibus inter ceteros summus hic propheta uester hostis antiqui praestigiis occupatus, daemoniorum figmentis illectus, maleficiorum sacrilegiis deditus, multorum paruipendentium corda letali ueneno corrumpens aeternae perditionis laqueis mancipauit.	Hertil svarede den kloge præst på arabisk dem, at han var en falsk profet og en falsk læremester, fordi han havde forført mange, og ud fra evangeliet sagde han: "Mange falske profeter skal komme i mit navn og lede mange vild, og de skal komme med store tegn og undere, så at de om muligt fører endog de udvalgte vild". Herudfra er blandt dem jeres profet den værste, besat af den gamle fjendes blændværk, forlokket af dæmoners bedrag, hengivet til onde menneskers bespottelser; han ødelægger mange tvivlrådiges hjerter med sin dødelige gift og giver dem den evige fortabelses snarer i vold.
9 Sic nulla spiritali discretus prudentia principi Satanae eorum fidem accommodat, cum quo ipse asperrima inferorum luiturus tormenta uos quoque sequipedas secum arsuros inextinguibilis camini deputauit incendiis. Nam quo pacto inter prophetas reputabitur aut quare non maledictione caelesti plectetur, qui Zeinab uxorem uernaculi sui Zaid specie decoris eius obcaecatus iure barbarico auferens, sicut equus et mulus in quibus non est intellectus, adulterina sibi copula nexuit seseque ex iussu angeli hoc egisse praedixit?(n9)	Således er der ingen særlig viden der passer til deres tro på deres fyrste Satan, eftersom han selv kommer til at lide helvedes allerhårdeste pinsler og I også følger efter ham og han regner det for en uudslukkelig brand, der er antændt. For hvordan skulle det menneske regnes for en profet, eller hvordan skulle han undgå at straffes med den himmelske forbandelse, han, som forblændet af en barbarisk ret tog Zainab, sin slægtning Zaids hustru, som sin pryd, ligesom hingst og hoppe, i hvilke der ikke er forstand, og knyttede sig sammen med hende på skøgemanér, og hævdede, at det var bestemt efter en engels befaling?
10 Multa deinde beatus Perfectus de [399] foeditatibus et libidinibus quae lege Mahometica praecipiuntur superad- (30) didit, et tandem finem his uerbis fecit: 'Sic fautor immunditiae et libidinum uoluptati seruiens omnes uos perennis luxuriae impuritatibus dedicauit'.	Derefter tilføjede den salige Perfectus mange ting fra de ækle og vellystne ting, som foreskrives efter den muhammedanske lov, og sluttede sin tale med disse ord: "Således er han en beskytter af urenhed og tjener til vellyst og han vil overgive jer alle til den vedvarende urenhed ved luksus."
11 Alia etiam plura, prout nouerat, de ipsius nefandissima doctrina eis exponens multaque auditui exosa coram omnibus denuntians, licet non tunc illum superbo oculo impetierint, accensum tamen ultionis furorem in corde ad perniciem eius reponunt.	Han forklarede også meget andet, så vidt han vidste, om hans forbandede lære for dem og han erklærede overfor dem alle mange hadende ting, og selv om de ved den lejlighed ikke godt tålte ham ud fra deres stolthed, så gemte de dog den antændte hævnens vrede i deres hjerte til hans fordærv.
12      3. Perficit Dei famulus sibi hinc necessariae rei utilitatem et expleto sui itineris cursu propriae quietis cellulam repetens securus aliquaudiu permansit. Ceterum post non longam digressionem temporis, dum occasio familiaris necessitatis eum aliquo ire compelleret, casu per eosdem, cum quibus dudum conflictum gesserat, habuit commeatum.	3. Men ved denne lejlighed gennemførte Guds tjener sine nødvendige ærinder og vendte efter at have fuldført dem tilbage til sin celle, hvor han i nogen grad var sikker. Men der skete så det, efter ikke særlig lang tid, da han igen var nødt til at gå i byen i et ærinde, at han tilfældigt traf på dem, med hvem han tidligere var raget uklar.
13 Quem aemuli uenientem ab eminus contuentes aeternum aduersus eum sub pectore uulnus seruatum in apertum produnt incendium et in uindictam sui uatis circumadstantium hoc modo hortantur conuentum: 'Ecce quem temeraria pridem irapellente insania tanta coram nobis aduersus (10) uatem —psallat Deus super eum et saluet eum!— maledictionis uerba protulit quanta nullus uestrorum auditus potest perferre'.	Da nu hans modstandere så ham komme et stykke borte, forrådte de det evige løfte, de havde aflagt overfor ham til en åbenlys brand og for at hævne sig på deres spåmand, opfordrede de de omkringstående på følgende måde: "Se, dèr har vi ham, som tidligere i et frækt vredesopvækkende vanvid fremførte forbandelser imod vores spåmand -- må Gud være ham nådig og frelse ham! -- som ingen af jer vil kunne tåle, hvis I havde hørt dem".
14 Hoc autem genere benedictionis semper ad honorem eius utuntur: 'Zalla Allah Halla Anabi Ua Zallen', quod Latine dicitur 'Psallat Deus super prophetam et saluet eum'. Et ita quasi apes stimulatae, tota illa cohors perditionis in eum furibunda consurgens apprehensum sub omni celeritate iudici uix plantis solum tangentem offerunt atque huiusmodi de eo testimonium proferunt: 'Hunc, quem tuis reuerentissimis tribunalibus, iudex, attraximus, maledixisse prophetam nostrum eiusque cultoribus exprobrasse comperimus.	Men den slags velsignelser brugte de altid om ham: 'Zalla Allah Halla Anabi Ua Zallen', det vil på latin sige: "Gud være nådig imod profeten og frelse ham". Og således, som sværmende bier, stod hele denne rasende fortabelsens hob op imod ham, greb ham og førte ham med al mulig hast frem for dommeren .... (?) og fremførte følgende vidnesbyrd imod ham: "Ham her, kære dommer, som vi har ført frem for din ærværdige domstol, har vi erfaret har forbandet vores profet og vendt sig imod hans skikke.
15 Quae uero sententia tales ausus compescat furiamque retundat, melius tua nouit prudentia cogitare'. Tunc iudex iniquitatis ergastulis futurum Dei martyrem tradit ferroque uinctum importabili pondere uinculorum coarctans uictimandum in eo die differt, quo profanis ritibus festiuum Paschae gaudium apud eos excolitur.	Men hvilken dom der vil kunne tvinge den slags frækhed og holde den slags vanvid tilbage, det vil du, kloge dommer, bedst vide". Da overgav dommeren den kommende Guds martyr til det uretfærdige tugthus, lagde ham i jern og tvang ham til at bære de ubærlige lænker, men udskød henrettelsen til den dag, da de [var færdige med at] dyrke påskefesten hos sig med deres profane riter.
16 Uadit miles Xpi exultantibus animis abdita carceris petens laetusque illum reorum specum quasi ad epulas inuitatus ingreditur.	Kristi soldat gik så bort til fængslet med opløftet sind og gik glad bort til denne tingenes hule som var han inviteret til gæstebud.
17 Ubi summa timoris et sanctimoniae reuerentia praeditus, uigiliis, orationibus atque ieiuniis inseruiens, fertur suam sententiam, quam dudum ante iudicem formidine mortis negauerat, fortiori mente in uirtute Sancti Spiritus confirmasse.	Mens han opfyldt af den højeste ærbødighed for frygt og hellighed overholdt sine vågetider, sine bønner og sin faste, blev det givet ham at bekræfte den erklæring, som han tidligere havde nægtet overfor dommeren af angst for døden, med et styrket sind i kraft af Helligånden.
18 Et priusquam foro plectendus educeretur, tradunt prophetico uegetatum spiritu de quodam eunucho uocabulo Nazar, clauiculario proconsule, qui eo tempore totius rei publicae in Hispaniis administrationem gerebat, dixisse: 'Hunc quem hodie super omnes Hiberiae primates fastus principatus extollit et caelo tenus gloriosa potestas in hac parte occidua sublimauit, reuoluto uenturi anni curriculo ipsum quo me [400] prosterni die decreuerit non attinget'. Quod ita diuina uirtus, ut confessori suo iam quidem per squalores carceris elimato reuelerat, implere non distulit.	Og førend han førtes ud på torvet for at straffes, fortæller de, at han om en vis eunuk, ved navn Nazar, prokonsulens hjælper, som på den tid styrede hele den spanske republiks administration, med profetisk ånd skulle have sagt: "Denne, som fyrsten idag på den første retsdag har ophøjet over hele Iberien, og har givet umådelig magt over denne vestlige del, vil ikke komme til at opleve den dag i det kommende år, hvor han krævede, at jeg skulle dø". Hvilket den guddommelige kraft ikke undlod at lade fuldbyrde, som han fortalte sin bekender, da han allerede næsten var affilet (?) gennem fængslets urenheder.
19 4. Exactis igitur non multis in carcere mensibus, post expleta ieiunorum suorum tricena diecula, in quibus gastrimargiae crapulis et fluxu libidinis, sicuti in primo libro digestum est, propensius solito insistunt, illucescit martyri ceteris temporibus gloriosior dies, ille scilicet quem sollemni ueneratione summoque tripudio ritu uanae legis gerunt dicatum;
20 in quo se magnum Deo suo praestaturi arbitrantes obsequium eductum ex antro gladio uindice trucidarunt confitentem Xpm in gloria deitatis inanentem et ecclesiae inimicum liberis uocibus exprobrantem atque dicentem: 'Prophetam uestrum et maledixi et maledico;	"Jeg har forbandet jeres profet og jeg forbander ham stadigvæk;
21 uirum daemoniorum, magum, adulterum et mendacem sicuti professus sum et profiteor; profanationes sectae uestrae commenta diaboli esse denuntio. Uos quoque cum ipso duce tenebrarum aeterna luituros tormenta protestor'.	han er dæmonbesat, han er en mager, en horkarl og en løgner, sådan som jeg har bekendt og stadig bekender; jeg erklærer, at jeres sekts profanationer er djævelens opfindelse. Og jeg hævder, at I sammen med jeres fører vil blive straffet med det evige mørkes pinsler".
22 Turba uero gentilium, quae intuitu tantae festiuitatis in campum ultra pontem fluminis in parte ab urbe australi situm latissima planicie ad exorandum processerat, ouans praepeti gressu ad necem martyris contemplandam sese diuertit; quae iam prostratum ante fores praetorii suoque se uolutantem sanguine cernens, illitis quoque et ipso extincti sacerdotis cruore uestigiis, aucta iucunditate ad exsoluendum sacrilegium uoti compos regreditur, nihilominus commoda se facilius potitura confidens quae tanti hostis sanguine combinatis gressibus incedebat.
23 5. Sed ad propositum redeamus et quod ad laudem sui martyris, ipso die quo decidit, diuina pietas fuerit operata, sicut plurimorum fideli relatione comperimus, referamus. Nam celerem ad uindicium sui militis ultionem effundens nonnullos de pessimorum caterua gurgite fluuiali immersit. Regredienti namque uulgo a loco orationis, quo ritu sacrilege irrita uota persoluerat, plerique ascensis nauibus dorso uectantur aequoreo sectoque carinis et praepeti nauigio amne domum reuertunt.
24 Inter quos una fluctuatione undarum euersa nauicula, quae octonis homunculis uehiculum inter fluctus praestabat, gremio inferioris abyssi reconditur. Uix inde nando sex euadentibus bini naufragio perierunt, ut non esset uacua scriptura quae dicit: 'Ego Dominus dabo impios pro morte tua et diuites pro sepultura tua'. (Es 53,9)
25 Unum enim in caelum crudelitas persequentis praemisit et duos inferis saeua tempestas fluminis dedicauit. Corpus autem sancti martyris piis religiosorum officiis dignoque praesulis et sacerdotum obsequio in basilica sancti Aciscli in eo titulo, quo felicia eius membra quiescunt, humatur.
26 Illudque prophetismum diuini- (401) tus ore eius prolatum de proconsule eunucho clauiculario Nazar ita Deo dispensante impletum est ut carcere adhuc religatus conuinctis praedixerat. Nam priusquam in anno altero profanae sollemnitatis paschale gaudium perituris occurreret, multis ante diebus eunuchus idem occubuit.
27 Ignita namque febre intrinsecus uiscera eius adusta et, ut nonnulli ferunt, toxica potione corrupta ante obitum, dum urgente corporali necessitate ad purgandum aluum secretius cubiculum peteret, disco effusa sunt et interiit, sicuti quidam poeta Xpicola Arii finem describens heroice lusit dicens:        Uisceribus fusis uacuus quoque uentre remansit. Sic namque Dominus utroque miraculo militem suum glorificans magnae spei solaciis fidelium uota corroborat impiorumque sacrilegam uanita-tem stupore uehementi exturbat.
28  Haec nos perpauca ex gestis beati martyris dixisse sufficiat, quae uiris catholicis referentibus, qui eius conturberniis a principio in uinculis adhaeserunt, sed et ipsorum ethnicorum relatione uera esse cognouimus, dum nos tempore compeditionis nostrae omnes, cum quibus ille martyr futurus morabatur, nix paucos solutos repperimus. Consummauit autem uir Dei cursum agonis sui in pace quarto decimo Kalendas Maias, die sexta feria, aera qua supra adnotatum est.
29 6. Res uero tanti facinoris in sacerdote commissi multos otio securae confessionis per deserta montium et nemora solitudinum in Dei contemplatione fruentes ad sponte et publice detestandum et maledicendum sceleratum uatem exilire coegit, maiorisque ardoris fomitem moriendi pro iustitia cunctis ministrauit; et quod ab isto uno infida persecutorum exsecutio primitus uiolenter extorsit et quod in hunc callida circumentione suadendo ulciscitur, postmodum in plurimos ultro se tali discrimini offerentes exhorruit.	6. Men en sådan udåd, begået mod en præst, fik mange, der ellers nød en sikker og fredelig bekendelse af troen i bjergenes øde og nød skovensomhedens gudskontemplation, til frivilligt og offentligt at komme frem og fornægte og forbande den forbryderiske spåmand, og det fremelskede hos alle en større iver efter at dø for retfærdigheden; og hvad forfølgernes snigløbende henrettelse af denne ene mand i første omgang med vold fik fordrejet, og hvad man hævnede mod denne med snedig forfølgelse og overtalelse, det gyste senere imod mange, som ofrede tværtimod ofrede sig selv til en sådan afgørelse.
30 Adeo namque terrore nimio ethnicorum uniuersitas in horum progressu concussa est, ut perditionem rei publicae regnique sui excidium iam imminere arbitraretur ac nostros athletas ab huiusmodi intentionibus inhiberi suppliciter exoraret.	For i den grad var nemlig alle hedningerne slået af stor skræk over, at de sådan trådte frem, så man mente, at statens undergang og kongedømmets fald var umiddelbart forestående og man bad indtrængende vore atleter om at forhindre den slags hensigter.

31 Sed nos, sicut huius uoluminis praefatio continet, nostrorum agonistarum aetates, ortus temporaque decisionis fideli prosequamur stylo, ut quod diuino munere nobis nostraeque aetati coniunctum est, propriis scilicet obtutibus  sanctorum  contemplari  agonem, uenturis  etiam  saeculis  pura libelli series innotescat, ut nostri quoque gaudii futura generatio particeps fiat, dum mente credula uera esse non abnuat quae sibi catholicorum mandasse industria lectitat. (402)
32 Caput II De Isaac monacho martyre	Kapitel 2.  Om Isak, munk og martyr
33 1. Beatus itaque Isaac ex ciuibus Cordubensium nobilibus et locupletioribus parentibus natus, dum primaeuos adulescentiae annos ingrederetur atque inter opes bonaque genitorum tenerrime degeret, adeo ut peritus et doctus lingua Arabica exceptoris rei publicae officio fungeretur, ex improuiso spiritali flagrans ardore monachorum uitam optans Tabanos uiculum petiit, qui in partibus Aquilonis inter praerupta montium et condensa siluarum septenis ab urbe miliaribus distans formosissimis in exercitatione uitae monasticae uirorum atque ancillarum Dei rumoribus decoratur, siquidem in eodem coenobio uirum summa timoris Dei reuerentia praeditum Hieremiam patruelem habebat, qui etiam inclitus opibus rebusque abundans et coniux eius uenerabilis Elisabeth ac liberi totaque paene cognatio sumptu proprio fundamenta ipsius coenobii iacientes diuinarum legum perenni adhaesuri obsequio pridem sese eo contulerant.	1. Derefter følgende: Den salige Isak var født af ædle og ret velhavende forældre, da han i sin pure ungdom gik ind iblandt og tilbragte sin tid iblandt forfædrenes (hedningernes) rigdom og goder, i den grad at han blev uddannet og lært i det arabiske sprog og virkede som statssekretær, men han kom dog til uforudset at brænde af længsel efter munkelivet i landsbyen Tabanus, som ligger mod nord i vilde bjerge og tykke skove cirka syv mil fra byen, yderst velegnet til at gennemføre det munkelige liv for Guds mænd og kvinder, prydet med rygter; og blandt andet havde i det samme kloster hans farbroder, den førnævnte Jeremias, ført et højst gudfrygtigt liv, og han og hans hustru, den ærværdige Elisabeth, havde også givet store formuer dertil og næsten helt på eget initiativ grundlagt dette kloster og tidligere tilbragt deres liv dèr med at læse de hellige skrifter i en oprigtig efterfølgelse. (???)
34 Ibi per triennium beatus Isaac sub regularibus disciplinis seu sub reuerentissinio abbate Martino praedictae feminae fratre in sancto proposito militans, extemplo diuinitus illustratus forum adiens iudicem petiit et ordine quo in praefatione libri disposui felici obitu sub testimonio Domini nostri lesu Xpi in eadem regia urbe tertio Nonas Iunias, feria quarta, aera octingentesima octuagesima nona occubuit.	Her kæmpede den salige Isak under de stramme regler eller under den ærværdige abbed Martin, den førnævnte kvindes broder, i det hellige forsæt, og herfra var det, at han pludselig gik ud og  henvendte sig på dommerkontoret og på den måde, som blev beskrevet i forordet med en lykkelig beslutning gik bort, og blev henrettet, mens hans aflagde vidnesbyrd om vor Herre Jesus Kristus i denne by den niende juni, en onsdag, i år otte hundrede og ni og firs.
35 Cuius corpus equuleo suspensum post aliquot dierura cum ceteris, qui eum imitando decisi sunt, rapacissimo igni commissum usque ad ultimam fauillam minutum est ac deinceps amni perdendum immersum est.	Hans lig blev lagt på en træhest og efter nogle dage sammen med de andre, der havde besluttet at efterligne ham, overgivet til en fortærende ild indtil det var blevet forvandlet til emmer og derefter oversvømmet af strømmen. (se præfat#16ff).
36 Caput III De Sanctio martyre Sanctus uero Sanctius auditor noster, laicus adulescens ex Albensi oppido Galliae Comatae olim captiuatus, nunc autem inter militares regis pueros liber praescriptus et regalibus annonis nutritus, in eadem urbe regia sub eadem professione Nonas Iunias, aera qua supra, feria sexta prostratus est et affixus.	Kapitel 3. Om Sanctius, martyren. Sanctius, vores hellige tilhører, var en læg ung mand fra byen Albi i Frankrig; han blev for lang tid siden taget til fange, men var nu indskrevet som fri iblandt kongens militærfolk og fik sin løn fra de kongelige forråd; han blev i den samme kongelige by under den samme profession henrettet den niende juni, i samme år som ovenfor, om lørdagen, og ophængt.
37 Caput IV De Petro, Walabonso,  Sabiniano,  Wistremundo,  Habentio  et  Hieremia martyribus	Kapitel 4. Om martyrerne Peter, Walabonsus, Sabinianus, Wistremundus, Habentius og Jeremias.
38 1. Ueniamus nunc ad illum mysterii senarii sacratissimum martyrum globum, qui uno die unaque hora sub ictu saeuientis mucronis ob testimonium ueritatis occisi sunt.	1. Vi kommer nu til denne mystiske skare på seks højhellige martyrer, som på den samme dag, i den samme time blev dræbt under slag fra den rasende klinge på grund af, at de vidnede om sandheden.
39 2. E quibus Petrus sacerdos in urbe Astigitana progenitus et sanctus Walabonsus diaconus ab Eleplensi ciuitate exortus, utrique prioribus coaeui martyribus, Cordubam studio meditandi adeuntes liberalibus disciplinis traditi sunt, sed Deo fautore scientia et doctrina scripturarum pollentes sub Frugello abbate monasterio sanctae et gloriosae uirginis Mariae praeficiuntur, quod in uico Cuteclara non longe ab urbe in parte occidentali praeclaro anciliarum Dei proposito enitescit.	2. Af dem var præsten Peter født i byen Astigitana og den hellige Walabonsus var diakon fra byen Elche, begge på alder med de første martyrer; de var kommet til Cordoba for at studere og var blevet undervist i de liberale studier, men ved Guds gunst var de blevet stærke i viden og i kundskab om skrifterne under Abbed Frugellus og havde udmærket siig i det hellige og gloriøse jomfru-Maria-kloster, som strålede i byen Cuteclara ikke langt fra byen i den vestlige del, en by, der tydeligvis var foresat Guds tjenerinder. (?)
40 Sanctus quoque Sabinianus ex uico Froniano montanae Cordubensis iam plenae iuuentutis monachus ortus et Wistremundus ex Astigi adulescens strenuus e coenobio sancti Zoyli Armilatensi, quo dudum sub regula uel abbate se dederunt, unus a tempore longo in castris Domini militans, Wistremundus uero nuper se in idem coenobium conferens, ad martyrium ambo discurrunt.	Også den hellige Sabiniaus fra byen Fronianus i de kordobensiske bjerge, en munk endnu fuld af ungdom, og Wistremundus fra Astigi en stræbsom ung mand fra den hellige Zoylus Armilatensis' kloster, som allerede havde givet sig ind under reglen eller var gået i kloster, den ene havde igennem lang tid gjort tjeneste i Herrens hær, men Wistremundus havde først fornylig sluttet sig til dette kloster, men begge løb hver sin vej til martyriet.
41 Qui locus paene a Corduba in parte septentrionis triginta et amplius miliaribus distans uastissimam horret inter desertam montium solitudinem; ad cuius collis radicem, quo idem situm est, flumen Armilata discurrens magno pisciculorum solacio inediam refouet monachorum, ex quo etiam Armilatense coenobium appellatur.
42 3. Beatissimus uero Habentius uirili iam aetate perfectus e ciuibus Cordubensibus, monachorum uitam oblectans sancti Xpophori monasterium incoluit, quod situm est in spectaculum urbis in parte australi super crepidinem ulteriorem Baetis.
43 Ibique saeculo mortuus, Xpo autem sub arctissima regula degens, utpote spontaneo carcere se tradens, altis maceriarum saepibus circumclusus ferreisque laminis intus ad carnem obsaeptus per fenestras se aduentantibus exhibebat uisendum.
44 Iste talis ac tantus cum beato sene Hieremia, de quo supra affati sumus, quique etiam inter ceteros Dei senios acrioribus stimulatus flagris occubuit, hi sex uiri fortissimi et praeclarissimi simul ad expugnandum hostem improbum descendentes omnes quasi ex uno ore clamauerunt dicentes: 'Et nos sub eadem professione, o index, manemus, qua pridem confratres nostri sanctissimi Isaac et Sanctius deciderunt.	... idet de sagde: "Også vi holder fast ved den samme bekendelse, kære dommer, som vore brødre, den højhellige Isak og Sanctius som de første har aflagt.
45 Exerce sententiam, crudelitatem exaggera et in ultionem tui uatis totis exardesce furoribus, quoniam Xpm Deum ueraciter confitentes praeuium Antix- (404) pi et auctorem profani dogmatis uatem uestrum esse profitemur uosque letali succo prophetismi eius infectos et uirulento praedicamine Zabuli propinatos aeterna postmodum luituros torment a scientes dolemus, uestramque orbitatem et ignorantiam satis deflemus'.	Udtal nu dommen, overdriv grusomheden og sæt dig selv i brand med al din spåmands raseri, så du kan hævne dig, når vi bekender, at Kristus er sand Gud og og at jeres spåmand går forud for Antikrist og er ophavsmand til profane læresætninger, og når vi er bedrøvede over, at I er inficerede med hans dødelige profetis saft og er drukket fulde med den rasende Zabuls råb og at I må bøde for det med pine herefter, og at vi begræder jeres mangler og uvidenhed."
46 Haec cum animoso spiritu sancti Dei professi sunt, statim decollari iubentur. Pius tamen beatum senem Hieremiam uescio ob quam assertionem flagellis grauiter caesum et inter ipsa uerbera ut ferunt emortuum, uix haerentem gressibus foras traxerunt.
47 Qui martires dum ad locum mactationis accederent, inuicem sese quasi ad epulas inuitarunt. Et primo quidem reuerentissimi Dei ministri Petrus et Walabonsus ruentes, ceteri deinceps sub eodem iugulantur momento, septimo scilicet Idus Iunias, feria prima, aera qua supra. Quorum corpora stipitibus defigentes post aliquot dierum uastissimo consummarunt incendio eorumque cineres perdendos flumini tradiderunt.
48 Caput V De Sisenando leuila martyre Denique leuita sanctissimus Sisenandus ex Pacensi oppido ortus Cordubam intuitu discendi aduectus est ibique apud beatissimi Aciscli basilicam, qua corpus eiusdem martyris requiescit, digniter enutritus, ut ipse familiaribus rettulit, inuitantibus se beatissimis Petro et Walabonso iam caelo martyribus collocatis, martyrium quoque et ipse aggressus est.
49 Qui dum in carcere religatus maneret, tradunt quod prophetico illustratus spiritu patibuli sui horam praescius nuntiauerit. Nam quodam die cum responsum cuidam amico se interroganti aptaret eique reciprocationis schedam scriberet, tribus aut quattuor iam digestis uersiculis subito nimia hilaritate perfusus, caelesti quodam modo gaudio uegetatus, e loco sessionis suae consurgens, adstanti puero schedulae portitori, cui miles Xpi reciprocari intendebat, semiscriptam ut erat accomodans multis audientibus ait: 'Recede modo, fili, ne impetu satellitum opprimaris, quoniam iam potestas tenebrarum uinculis me extrahere praecipiens nunc decollandum sibimet exhibebit'.
50 Post hanc prophetiam immobili semper gressu ipso persistente, eodem momento uociferantes lictores adueniunt eumque praecipiti furore ad locum, quo martyrium erat consummaturus, pugnis alapisque caedentes perducunt.
51 Pergit Dei famulus laetantibus animis de corona uictoriae certus, qui ad. caeleste conuiuium exhortantibus sanctis fuerat inuitatus. Sic namque iudici praesentatus, eadem qua prius constantia in sancta confessione (405) perdurans, delicatus ephebus gloriosa morte peremptus est atque inhumatus prae foribus palatii derelictus est, septimo decimo Kalendas Augusti, feria quinta, aera qua supra. Cuius ossa post multos dies donante Deo a quibusdam mulicribus inuenta inter lapillos aluei in praedicti martyris Aciscli aulam deportata reconduntur.
52 Caput VI Pauli diaconi Cordubensis et Theodemiri monachi martyrium Sanctus uero Paulus contribulis noster et hic leuita dignissimus, cum primo adulescentiae flore uenustaretur, e ciuibus Cordubensibus progenitus, simplex affatim, oboediens et humanus, semper carceratis operam miserationis impendens, apud basilicam quae corporis beati Zoyli praesentia illostratur spiritalibus enutritus est disciplinis.
53 Qui exemplo sanctissimi Sisenandi uerboque instructus principibus et consulibus adsistere non extimuit eosque de uanitate culturae suae et scelerosi uatis insania arguens, Xpm quoque Deum ueraciter confitendo peremptus est.
54 Fertur tamen, cum adhuc carcere detineretur, imploratus a Tiberino Pacensi presbytero, qui ei ita dicebat: 'Obtine solutionem meam coram Domino, beate minister, et digno interuentu tuo, dum coronatus Xpo perueneris, longaeuum a me carceris squalorem amoue'. Erat enim idem sacerdos paene uiginti annos ergastulo mancipatus, nescio ob quod crimcn accusatus ab inimicis coram rege.
55 Qui presbyter florentissima adhuc iuuentute praepollens ac uirili praeditus uenustate illi subterraneo specui deputatus, paene decrepitus et senio confectus inde eductus publicis demum carceribus mancipatur. In his martyres Xpi usque in horam mortis degebant; in his parricidarum, homicidarum, latronurn et scortatorum improbi ausus et execranda temeritas ac diuersorum criminum rei sub arctissima macerabantur custodia; in his positus praedictus sacerdos causam sui carceris beato Paulo commisit.
56 Cui martyr sanctus de corona uictoriae confisus, satisfacere optioni eius promittens, non post rnultos dies martyrii sui fidelis sponsor eum carcere absolutum Deo fautore propriae urbi restituit. Consummauit autem Dei seruus martyrium suum in pace tertio decimo Kalendas Augusti, feria secunda, aera qua supra.	Men Guds tjener fuldførte sit martyrium i fred mandag den 13. august i samme år som de foregående.
57 Cuius cadauer inhumatum et ante fores palatii derelictum, post nonnullos dies quorundam fidelium curiositate clam sublatum, cum beati Theodemiri Carmonensis monachi corpore apud sanctuarium (406) praedicti martyris Zoyli conditum est. Qui et ipse iuuenis post sexta die, qua sanctus decidit Paulus, id est, octauo Kalendas Augusti, feria septima, aera qua supra occubuit, regnante Domino nostro Iesu Xpo, qui sanctos suos adiimit et coronauit in pace in saecula saeculorum. Amen.
58 CAPUT VII Nunilo et Alodia uirgines et martyres 1. Hucusque finem libri secundi esse decreueram, hucusque terminum sanctorum ad huiusmodi palaestram currentium esse putaueram, nec quemquam post tot discrimina ecclesiarum nostrumque carcerem talia certamina opinatus sum aggressurum.
59 Uerum quia sanctorum numerum praesaga diuinitas adhuc disponebat augeri talium professione, ideo postmodum quorundam mentes multiplici ardore inflammans plures prioribus ad illud destinauit certamen, et simili quidem uoto ac magnanimitate ceteros imbuens uiros, mulieres et paruulos ad exercitium proeliorum suorum armauit.	Men fordi den guddom, der forudvarslede de helliges antal, hidtil har sørget for at øge antallet af dem, der aflagde bekendelsen, derfor, efter at nogles sind var blevet opflammet af en mangfoldig iver, var der mange, som han bestemte til denne væddekamp, han indgød andre mænd, kvinder og børn et lignende løfte og et lignende storsind, og væbnede dem til at udføre deres kamp.
60 Nec quisquam ad talem tantamque praescriptus militiam resilire a certamine poterat, cuius uocabulum caelestis liber notatum a principio saeculi retinebat suasque uires ad huiusmodi palaestram diuinis ausibus crescere cernebat. Quorum nomina, aetates gestaque bellorum suo loco ac tempore disponenda sunt. Prius autem ilia sanctorum tropaea elucubranda sunt, quae ratio et cursus mensium ordinatim ut acta fuerunt adducit, licet in aliis regionibus gesta extiterint.

61 Sed quia una est confessio quae utrosque coronauit idemque tempus quod utrosque per feralem impietatem in caelum praemisit, reor absurdum non esse quod competens annotatio nostra sanctorum agminibus eos inseruit et coelectorum coetui adunauit, ut pari magnificentia laudis a nobis attollerentur in terris qui uno sunt adnotati codice in supernis. Hac de re actum est ut breuitas succincta huius opusculi modum promissae conticuitatis excederet et liber, qui dudum parcius se locuturum sperabat, aliis supercrescentibus ex improuiso rebus in longam deuolueretur seriem scripturae.
62 2. Igitur referente uiro sanctissimo ac uenerandae paternitatis Uenerio Complutensi episcopo didicimus in urbe Bosca apud oppidum Barbitanum duas sorores uirgines fuisse, quarum una Nunilo, altera uocabatur Alodia, patre quidem gentili, matre uero Xpiana progenitas.
63 Quae dum post mortem impii parentis mater earum secundum et gentilicium (407) iniret connubium nee libere possent fidem Xpi tenere, obstante ceruicoso ui[c]trici paganismo —iam enim animi puellarum a pio Xpi fonte irrigabantur—, spreto materno cubili nutritione materterae suae fidelissime refouentur.
64 Et quoniam natalium infulis praepollebant summisque dignitatum fascibus enitescebant, non potuit delitescere urbi illarum propositum, redolente ac relucente conuersatione sanctae fidei quam gerebant, siquidem primaeuum adulescentiae florem iam attigerant et totam paene prouinciam rumor sanctitatis earum impleuerat, cunctique stupebant geminum rosarum prosilisse decorem ex uepribus.
65 Hinc zelotypus hostis antiquus suorum membrorum dolens iacturam, dum per terrores praesidum inuido arbitratu posse immutari iam praesignatas ad thalamum sponsi aeterni confidit, dilatum praemium per mortes asperas accelerando uirginibus sacris adducit.
66 Ideoque sanctarum uirginum causam instantia satellitum suonim praefecto urbis insinuat, qui ilico suis eas adsistere obtutibus iubet; quas uana promissione munerum illicere temptans ac perinde de rerum copiis et clarissimorum iuuenum connubiis adhortatur, si ab hac religione Xpi animos auocassent, propriis utique natalibus redditae insuper multarum diuitiarum affluentia ditarentur; si uero pertinaciori spiritu consultum praesidis conculcassent, in ultimo die excruciatione tormentorum addictae ad ultimum gladio uindice interirent.
67 Cui beatae uirgines Sancto Spiritu animatae constantes et intrepidae sub una confessione dixerunt: 'Quomodo nos, praeses, a pietate Dei iubes auertere, quas pietas sancta suo lumine perlustrando fecit cognoscere nihil esse Xpo diuitius, nihil fide Xpiana felicius, per quam iusti uiuunt, per quam sancti regna uicerunt?	Men til ham sagde de salige jomfruer oplivet af Helligånden vedvarende og uforfærdet som med én bekendelse: "Hvorfor, kære formand, befaler du os at vende os bort fra Guds fromhed, os, som den hellige fromhed, når vi ser tingene i dens lys, får til at erkende, at intet er rigere end Kristus, ingen anden tro end den kristne gør lykkelig, den tro lever de retfærdige ved, ved den tro arver de riget?
68 Sine quo uita nulla est, sine quo mors perpetua uiget; cum quo manere et in quo uiuere solacium uerum est; a quo recedere aeterna perditio est; a cuius consortio iam nos in hac uita nullatenus discedemus, quia ipsi integritatem nostram credentes eius quandoque thalamis speramus admittendas. Nam rerum labentium commoda, quibus nos illicere autumas, pro nihilo reputantes eo intuitu spernimus, quia cognouimus omnia uana esse sub sole. Nec de poenarum comminatione turbamur, quam ad modicum ualere cognoscimus; quin immo ipsam mortem, quam ultimo terrore proponis, eo gratissimo exoptamus affectu quo credimus nos per illam incunctanter ad caelum ascendere, Xpm adire eiusque inconuulsibiliter inhaerere amplexibus'.	Uden ham er livet intet, uden ham hersker den evige død, at forblive med ham og at leve i ham er den sande trøst; at give slip på ham er den evige fortabelse; fra hans trøst vil vi allerede i dette liv ikke på nogen måde vige bort, fordi vi selv tror på, at vores integritet er hans, og har håb om at blive lukket ind i hans brudekammer. For disse vaklende tings bekvemmelighed, som du påstår, vi ikke har ret til, regner vi for intet, og vi forsmår at gå ind i den, fordi vi erkender, at alt under solen er forfængelighed. Og heller ikke truslen om straf foruroliger os, den trussel mener vi, kun er mådelig; ja, tværtimod håber vi på døden selv, som du mener er den yderste rædsel, at den i den grad er en nåderig følelse, hvorved vi tror, at vi ved ham skal stige op til himlen med det samme, og gå ind til Kristus og hænge fast ved ham med uafbrudte favntag".
69 Quarum constantiam fidei praeses uirtutemque professionis aduertens, quibusdam (408) mulierculis profani ritus peritia praeditis singillatim eas instruendas commendat et terroribus quibus potest ne alternis aut cuiuslibet fidelium fulciantur colloquiis admonet. Mulierculae uero suscipientes uirgines Xpi sacrilegi cultus cotidie uenenosum dogma eis exponunt ac peruigili cura caelesti iam manna refectis cloacae putrientis poculum propinantes casso consummuntur labore.
70 Sed hanc illarum pertinaciam praesidi referentibus mulierculis, post nonnullos dies uirgines in forum eductae in spectaculum publicum constituuntur, et Xpm confitentes et hostem fidei detestantes sub ictu gladii corruerunt undecimo Kalendas Nouembris, aera qua supra.
71 Quarum corpora loco quo deciderant derelicta summo militum obseruantur studio, ne Xpiani ad emolumentum patrocinationis furtim eas surriperent et reconderent. Ferunt tamen quod illa uirginalia cadauera in loco, quo ab ethnicis altis scrobibus magis abscondita quam humata sunt, signis et miraculis coruscant et gloriam emeritae consolationis uirtutum efficientia tam fidelibus quam gentilibus ostentant, per Dominum nostrum Iesum Xpm, qui uiuit cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus in saecula saeculorum. Amen.
72 Caput VIII Uita et passio sanctarum uirginum Florae et Mariae 1. Cum ad laudem Xpi pertineat cultus reuerentiae, qui martyribus exhibetur, respondet tamen fidelibus in remedium animarum quidquid religiositer in festiuitatibus agitur beatorum, praesertim cum per hoc et per ipsorum patrocinia martyrum et summi Redemptoris acquiritur praemium, in cuius honorem uirtutem recolunt sanctorum.
73 Ergo nostrarum uirginum Florae et Mariae tropaea digesturi insignia non facundiae lepori, non tonantibus euphoniis uerborum seruiamus, sed quod fidelibus simpliciter rei gestae ueritatem insinuet obseruemus, quia sufficere nostris credimus ueritatem pura simplicitate digestam quam uano infulatam cultu fallaciam et sat nobis est fideliter referre quod fuit, quia non congruit sub uenustate sermonis rem quae non extiterit adhibere. Illibata namque ueritas, quoquo modo proferatur, firmiori gressu consistit et ornatissime fictum mendacium paululum perseuerat, nec patitur Xps assertorem iustitiae immunem esse benedictionis praemio, cum tamen reatu homicidii adstringatur prolator mendacii.
74 2.    Harum igitur uocationem uirginum, quae dispari solo progenitae (409) et pari mortis occasu caelestibus adunatae sunt, singillatim exponi necesse est et quibus modis unaquaeque earum praedestinatae sanctificationis culmen attigerit Deo fautore saltim exili digeramus stylo.
75 3. Primum igitur specie decoris et uenustate corporis nimium florens uirgo sanctissima Flora, sed interiori habitu florentissima, matrem Xpianam habens ex uico Ausinianos, qui ex parte occidentali miliaribus octo a Corduba distat, purissimis et nobilibus, ut ita dixerim, perfunctam natalibus, patrem uero gentilem ex oppido habuit Hispalensi. Hi nescio qua occasione propriis locis exules Cordubam degendi gratia accesserunt, qui ex ultimo partu suo hanc infantulam procrearunt; et sublato per mortem genitore fidelissimae genitricis tutela sponsa Xpi nutritur.
76 Quam pia mater sacrae religionis legibus imbuens docuit fideli credulitate colere Xpm Deum, qui per uterum uirginis Mariae ad nos ultimo tempore ueniens et per assumptam humanitatem hominibus proximus factus per ineffabilem quoque deitatem suam inuisibilis, incomprehensibilis et inextimabilis semper extitit. Uenerabilis namque puella tenerrimis annis fidei pietatem ebibens coepit intra mentis recessum altare sanctum construere, quo placita operum bonorum holocaustomata Xpo semper offerret.
77 Quae ab ipsis rudimentis infantiae cunctis se uanitatibus saeculi priuans totum quod illa aetas, utpote plenitudine scientiae expers, pueriliter affectat superno iam delibuta rore conculcat. Nam quodam tempore, cum genitricem eius adirem causa cognoscendi principium huius puellae conuersationis, ipsa genitrix inquit: 'In ueritate uobis loquor quod ab ineuntibus annis Xpi amorem pectore suo recondens filia mea saecularium oblectationum cultum usquequaque spreuerit ac semper quae Dei sunt corde meditari studuit, semper opera sancta adimplere non distulit, adeo ut in infantia sua cum diebus Quadragesimae paruitati eius consulens siue ut illa aetas conticua robustius conualesceret, esu cotidiano competenti prandii hora cibum ei porrigerem, illa in uirtute Domini positum habens cor, egentibus eum ministrans, furtim beatum exercebat ieiunium.
78 Sicque diebus singulis ipsa agente, paene maximum abstinentiae tempus elapsum erat, cum clandestina infantis deuotio uix quibusdam reuelatur indiciis. Quam talibus inhibere uotis ipsa obnitens, ne priusquam illud tenerrimum corpus adulesceret marcore abstinentiae quassaretur, conata sum iam ad epulum suadere diurnum. Eam tamen non potui prouocare ad uescendum, nisi sero et coruminatione continua. Perfecit tamen uotum suum electa Xpi sponsa'.
79  4. Ex eo tempore mater sollerti uigilantia subolis mores procurans eamque in omnibus rebus Xpo assignatam esse considerans nullatenus (410) deinceps contraire piis puellae affectibus audet. Uenerabilis uero puella Deo dumtaxat placere studens prouida obseruatrix euangelii attendebat Xpo monenti et dicenti: 'Si quis diligit me, sermonem meum seruabit et Pater meus diliget eum et ad eum ueniemus et mansionem apud eum faciemus'. (Joh 14,23) Ita purissimum caelestis executione praecepti introrsus praeparans habitaculum nihilominus sanctae et indiuiduae Trinitatis cotidiano frui meretur aduentu.
80 5. Uerum dum exercitio sanctitatis id quod clam meditabatur uberius in amorem Xpi proficeret laetareturque se Xpo per eandem religionem perennius esse adscitam, nec tamen passim fidelium interesse conuentibus auderet, eo quod fratrem pestiferi dogmatis perfidum haberet cultorem, qui eius assidue conuersationem exploraret, ut ipsa erat natura prudens et callens ingenio didicit a sapientibus nihil proficere obscuratam credulitatem et celatam confessionem Trinitatis, praesertim cum scriptum sit: 'Corde creditor ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem' (Rom 10,10), et iterum in euangelio: 'Omnis qui confitetur me coram hominibus, confitebor et ego eum coram Patre meo qui est in caelis; et qui negauerit me coram hominibus, negabo et ego eum coram Patre meo qui est in caelis' (Matt 10,32f).
81 6. Igitur instructa utiliter quomodo se in confessione nominis Xpi haberet sciensque non leue esse discrimen latenter credere Xpm et publice existere uexillo Satanae denotatam, matre hinc inconsulta domum relinquens clam cum sorore sua fugam iniit. Seseque tutioribus locis inter Xpicolas collocantibus, saeuissima insectatione frater earum, quem supra meminimus, propter illas Dei lacerat ecclesiam, adeo ut nonnullos clericorum carceri tradens conuentum ubique religiosarum feminarum persequeretur.
82 Et cum agnoscerent infestationem quae erga sortem Domini grassabatur, indignum diiudicantes se esse tutas et ecclesiam Dei uapulare, ilico sancta Flora, quae se nouerat ad tale proelium diuinitus fuisse electam, publico regressu in domum reuertens ait: 'En ego, quam quaeritis, adsum in medio uestri, pro qua Dei sortem insectamini. Adsisto intrepida, Xpo credula, religioni fauens catholicae, stigmata crucis gerens et omnium quae cultum pietatis insinuant affectatrix.
83 Uos modo, si potestis, hanc eneruate confessionem; satagite crudelioribus tormentis fidem meam euincere et, quod fieri omnino dubito, a Xpo me separare contendite, pro cuius amore quidquid ad supplicium meum saeuus imploderit arbiter, gratissimis decreui animis supportare. Credo, probabitis me inter poenas fortiori pertinacia quam nunc in prima congressione Xpm Ihesum confiteri'. (411)
84 7. Frater autem eius ille peruersus haec audiens caedibus ac minis, interdum et blandis eam nitebatur reuocare sermonibus. Sed cum cerneret nihil conatum suum proficere, quin immo se casso aspiciens labore consummi, ad iudicem eam pertrahit dicens: 'Hanc mihi sororem, o iudex, ultimus partus matris eiecit, quae simul mecum caerimonias legis uenerabiliter excolens debitum semper erga cultum fidei nostrae obsequium exhibebat; sed Xpiani crebro eam urgentes instinctu uatem nostrum abnegare ritumque detestari fecerunt et quadam lenocinatione Xpm esse Deum credere illexerunt'.
85 Quam iudex utrum se sic haberet illa delatoris germani quaestio sciscitatur. Extemplo ipsa fratrem impium abnegat cultumque Mahometanum se nullatenus nouisse testatur; et adiungit: 'Xpm ab infantia mea noui, ipsius documentis instructa sum, ipsum habere Deum decreui ipsique integritatem corporis mei eius olim thalamis oblectanda promisi'. Haec ubi uirgo sanctissima protulit, mox sacrilegum pectus iudicis furor immanis exagitat et in caedem martyris iram admouens inter utrumque satellitem apprehensis manibus eam extendi praecepit diroque uerbere caput eius pertundens tamdiu flagris insistit quousque decisa cum caesarie cute os uerticis nudum pateret.
86 Perdurat nihilominus adulescens martyr et uirgo in sua confessione. Tunc iudex semiuiuam et paene exanimem impio fratri eam delegans admonet ut confota medicamine et uerbo legis instructa sibi demum, nisi se conuerterit, praesentetur.
87 8. Perductam deinde in domum suam Xpi uirginem hostis, non frater, ille iniquus domesticis eam feminis demulcendam fomento et uerbo committit, magnis solummodo trabibus catenarum seras mansionis obtrudens, quia ingenti maceria totius praedioli ambitus praemunitus omnino de nulla euadendi sollicitudine quemquam urguebat. Ideoque non post multos dies uulneribus expiata fortis Flora, cum se sospitem esse sentiret, quadam nocte per contiguum infra cortem domui haerens tugurium celsum parietem iuuante Domino scandens inde se foris plateali solo proiecit. Quae nullo stimulata dolore coepit per tenebras noctis, angelico comitante ducatu, quo Dominus uellet ingredi.
88 Sicque cuiusdam fidelis inter illud chaos nocturnum hospitio recreata, cum aliquandiu ibidem commaneret, deinceps praeclarum Tuccitanae urbis uiculum Ossariam intuitu latendi petens ibi cum sorore sua usque ad tempus quo martyrium consummauit delituit. Et ego, ego ille peccator, ego diues iniquitatum, qui a principio martyrii sui amicitia eius fruitus sum, combinatis manibus meis cicatrices reuerentissimi et (412) delicati  illius   uerticis  attrectaui, cum  ictibus  flagellorum   uirginalis coma elapsa fuisset.
89 9. Uerum quia Deo f autore beatae uirginis Florae auspicium conuersationis ac martyrii adnotatum est, operae pretium reor si itidem sanctae uirginis Mariae et martyris processum natiuitatis primordiaque religionis edisseram, ut quibus par fuit consensio proeliandi idemque assensus pro iustitia moriendi, consimilis extet in relatu uocationis etiam huius uirginis intentio calami. Huius pater ex oppido Eleplensi non infimus prosapia, Xpianus tamen, huc aduentasse perhibetur. Qui ex genere Arabum coniugem ducens totius impietatis errore eam emundans Xpi fidei consignauit.
90 Quapropter cum eadem coniuge proprium incolere aruum non ualens per diuersa profugus agitur, quousque diuino gubernaculo ad oppidum Froniano peruenit, qui in montana Cordubensi in parte occidentali duodecim ab urbe miliaribus distat, utroque pignore comitante quod ex ea susceperat, Walabonso scilicet et Maria. Ibi uitam suam pro uiribus sustentarunt. Ibi mulier illa luporum erepta faucibus in fide Xpi perseuerans post nonnullum tempus in Domino requieuit.

91  Ibi superstes uir gradu confessionis potitus arctissimum uitae perennis callem gaudiis oblectandus caelestibus ingreditur, sed puerum ecclesiasticis regulis educandum sortique Domini admiscendum piae memoriae Saluatori presbytero tradidit, qui tune praeclaro regimine sancti Felicis monasterium, quod in eo loco fundatum est, gubernabat; sanctam uero hanc uirginem Deo deuouens Cuteclarensi coenobio, quod gloriosae et semper uirginis sanctae Mariae genitricis Domini fulget memoria, consignauit, constituens eam apud quandam summae sanctimoniae feminam Artemiam nomine, quae et ipsa geminum pignus per martyrialem obitum olim caelo praemiserat, Adulphum scilicet et Ioannem, qui in primordio regni principis huius uiriliter de hoste triumpharunt.
92  Quorum instar siderum caeli gesta micantia ad emolumentum ecclesiae sanctae et exemplum debilium senex et magister noster atque illustrissirnus doctor, de quo in libro primo meminimus, beatae recordationis et memoriae Speraindeo abbas stylo latiori composuit.
93  10. Artemia igitur gratia sanctitatis prouectaeque aetatis seu obtentu martyrum filiorum ceteris in eodem coenobio commanentibus feminis antecellens, totius monasterii uirginalis conuentus iussu auctoritatis eius intendebatur. Docuit autem puellam, sicut ipsa nouerat, Deo seruire in omni humilitate, castitate et oboedientia et timore Domini animum eius exercens. At non post multum tempus praedicto sacerdote Saluatore mundo recedente puerum etiam ad se nutriendum pater reduxit, qui duo futuri martyres gratia Spiritus Sancti in Dei timore  (413) magnopere proficiunt.
94  Tandem uero per gradus ecclesiasticos adulescens ille Walabonsus succrescens honore diaconii fungitur, pollente nihilominus in omni honestate religionis sanctimoniali puella, cum se nimia caritate diligerent et alternati germanitatis dulcedine in omni dilectione spiritali sibimet inuicem oboedirent. Quia uero praecedebat aetate uirgo sanctissima adulescentem germanum, loco genitricis soror ab eo excolitur et in prolis affectum commutauit fraternum amorem.
95  11. Igitur dum inter eos haec assidue gererentur, dispensante Deo leuita dignissimus Walabonsus cum beato Petro presbytero seu cum ceteris confessoribus, sicut superius comprehensum est, martyrio coronatur, et qui aeuo ultimus erat sorori fit primus electione martyrii. Denique remanet destituta praesentiali solacio fratris Xpi ancilla, quae ante mundi constitutionem ad martyrium praedestinata intus extraque semper tuebatur intercessione fraterna.
96  Et, ut se habet conditio fragilis, cum crebrius fraternum suspiraret obtutum, cuius in proximo fruitura erat consortio, per quietem quandam sanctus martyr quandam admonet religiosam ut iam soror Maria pro se plorare desisteret, quoniam uicino tempore ad eum in supernis esset uentura. Ex eo die uritur cor uirginis amore martyrii, et quae fratris obitum impatienter lugebat subito diuinitus illustrata impatienti ardore ad martyrium anhelat.
97  12. Quodam igitur die, inuitante ut credo Xpo, monasterium derelinquens forum petitura descendit, quo sicut ceteri martyres, qui iam caelesti praemio oblectabantur, haec quoque uirgo Xpm confitendo et fidei sanctae aduersarium repellendo corona martyrii potiretur. Quae dum ecclesiam beati Aciscli martyris in ipso adhuc itinere posita intuitu Dominum obsecrandi intrasset, Dei nutu ibidem sanctam Floram in suffragio suo preces martyrum aduocantem inuenit, quae et ipsa Xpo dicenti sibi: 'Iterum uenio crucifigi' rediuiuo proeliandi studio calens, olim coepti martyrii palmam e loco latibuli sui alacris inuentura descenderat. Tunc se inuicem datis osculis salutantes alterno consultu explorant se.	12. En skønne dag, og jeg tror, efter indskydelse fra Kristus, forlod hun klostret og gik ned for at bede, hvor ligesom de øvrige martyrer, der allerede nød den himmelske belønning, således blev også denne jomfru delagtig i martyriets krone ved at bekende Kristus og afvise den hellige tros modstandere. Og da hun trådte ind i den salige martyr, Aciscli's, kirke, hvor hun var gået ind for at bede til herren, fandt hun ved Guds støtte den hellige Flora i dyb bøn til de martyrerne,
98  Et cum unum idemque uotum suum existere mutua proderet confessio, dimidiante Xpo qui dixerat: 'Ubicumque fuerint duo uel tres in nomine meo congregati, ibi sum in medio eorum' (Matt 18,20), ilico indissolubili foedere caritatis nectuntur nullaque se ab inuicem occasione diuellendae, nulla intercedente fortuna desciscendae nullisque ab alterutro quamuis saeuissimis imminentibus casibus disparandae qui ad interitum earum pro confessione ueritatis exaggerarentur, quousque et ista Xpm et illa in (414) caelestibus fratrem adiret Walabonsum. Sicque in ipso impetu iudicibus assistentes ita firmiori allocutione prima, ut reor, sanctissima Flora eos aggreditur dicens:
99  13. 'En ego illa sum, quae pro eo quod gentilicio semine procreata Xpo adhaeserim, dudum a uobis ut eum abnegarem diro uerbere lacerata sum. Quae hactenus infirmitate carnis huc illucque profuga delitescens nunc iam in uirtute Dei mei subnixa, uestris adstare non uerens praetoriis, eadem qua primum constantia Xpm Deum in ueritate profiteor scelerosumque dogmatistam uestrum pseudoprophetam, adulterum, magum et maleficum esse protestor'.	13. "Se, her er jeg, jeg, som fordi jeg er avlet af hedensk sæd, men har bundet mig til Kristus, allerede én gang af jer er blevet mishandlet med hårde slag. Jeg har hidtil på grund af kødets svaghed været på flugt og skjult mig så her, så dèr, men nu støtter jeg mig til Guds kraft, nu er jeg ikke mere bange for at træde frem for jeres embedsmænd, og jeg bekender med den samme vedholdenhed, som Kristus første gang i sandhed bekendte Gud med, og jeg erklærer, at jeres læremester er en falsk profet, en horekarl, en mager og et ondt menneske".
100  Tunc deinde uirgo uenerabilis Maria diffusione caelestium gratiarum sanctificato protulit ore: 'Et ego, iudex, olim inter illos confessores magnificos habens germanum, qui non leui subsannatione uatem uestrum infamantes occubuerunt, similique audacia Xpm esse in ueritate Deum asserens ritum uestrum legisque caerimonias daemoniorum figmenta esse profiteor'. Extemplo saeuissimus arbiter uesano concitatus furore sub uoce illa terribili frendens, uirginale propositum asperrimo deterret boatu, minis exprobrat, clamoribus arguit, adiciens carceris squalorem et contubernium scortorum.
101  14.    Suscipiunt  denique  abdita carceris sponsarum Xpi membra tuenda magis quam elimanda, quae semper pudico honestatae decore ab ipsis cunabulis actu sanctimoniae praepollentes praecipua uirtutum gratia reluxerunt. In quibus aliquandiu sanctae uirgines permanentes insistunt ieiunio, orationi incumbunt totumque ilium horrorem ergastuli caelestium meditatione hymnorum expediunt.
102  Tunc nos etiam ex antro deducti, cum isti carceri deputarentur, Deo fauente ad instructionem illarum librum Documentum martyrii condimus, eisque iam paene a proposito suasione quorundam labentibus in solacium meditandi et consummandi proelia incohata dicauimus, connectentes in finem opusculi orationem suo certamini omnique ecclesiam congruentem.
103  15. Igitur permanentes in laudibus Dei et sacratissimae uirginis, post tertiam admonitionem prosternendae in forum eductae sunt. Taceam iudicis sciscitationem uicibus allatam eis uel una uel singillatim ad beatissimam Floram, sicuti iam alibi digessimus; et intuitu mediocritatis aliquid silentes, ne fastidium protractus sermo legentibus generet, mors uirginum pretiosa stylum competenti fine coarctat. Inde praecipiti ducatu ad locum decollationis ductae sacra signacula uultibus imprimunt. Et sic extensis collis post beatam Floram sancta Maria prosternitur. Quorum corpora canibus deuoranda ac uolucribus discerpenda ibidem relinquentes alio die in flumen proiecerunt.
104  E quibus cadauer (415) sanctae Mariae uirginis et martyris coenobio Cuteclarensi, a quo ad martyrium descenderat, donante Deo reponitur, cum tamen corpus beatissimae uirginis et martyris Florae quo situ Dominus reposuerit penitus ignoretur. Capita uero illarum in basilica sancti Aciscli martyris reconduntur, quo praesentiali corporis sui fauore populos Xpianos tuetur.
105  16.    Ultimo tantummodo historiae loco insinuare curamus  quod, priusquam uirgines beatae deciderent, quibusdam consororibus promiserunt quod die ipso quo Xpo coronatori suo assisterent obtentu adeptae gratiae sponsum precantes nos uinculis liberarent; quod ita Deo f autore peractum est, nam  illae  octauo Kalendarum  Decembris  martyrium consummantes, nos tertio earundem Kalendarum compedibus resolutos ab squalore careens eruerunt,  aera qua supra,  per Xpm Dominum nostrum, qui uiuit cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum. Amen.
106  Caput IX Gumesindus Toletanus et Seruus Dei Cordubae passi Sanctus Gumesindus presbyter ex oppido Toletano olim cum utroque parente puer adhuc paruulus Cordubam ueniens uotiuo genitorum affectu per sacrum clericatus ordinem caelesti adscriptus militiae apud basilicam sanctorum trium, qua Faustus, Ianuarius et Martialis martyres praesentialibus corporum suorum fauillis quiescunt, digna paedagogorum educatione in Dei timore clarescit.
107  Ubi post aliquod tempus in sancto diaconii ministerio consecratus demum cuiusdam campaniae Cordubensis ecclesiae sacerdos adulescens praeficitur. Inde ad urbem descendens cum beato Seruo Dei monacho, qui tunc in supradicto sanctuario adhuc iuuenis cum Paulo presbytero reclusus manebat, principibus et iudicibus ambo assistentes sub confessione ceterorum occubuere Idibus Ianuarii, aera octingentesima nonagesima. Quorum corpora furtim a Xpianis sublata in basilica sancti Xpophori martyris, quae est ultra amnem in parte meridiana, religioso cultu extant recondita.
Til Memoriale sanctorum, liber II b.

Noter:

n9: Morales-note: II 1 2 'Eodem consilio, quo in primo libro quaedam de obscenitatibus legis Maknmeticae dempsimits, eodem hie quoque pauca quaedam omisimus' Morales.